مخاطرات شغلی کارکنان
واحد تصویربرداری پزشکی (1)
بيمارستان به عنوان يك سازمان توليد كننده خدمات با هدف اصلي جلب رضايت مشتري هاي بيروني سازمان و در عين حال تأمين و رضايت مشتري داخلي (پرسنل) را نيز دنبال مي كند. عوامل مختلف تهديد كننده سلامت در اين قبيل مراكز متعدد است از جمله: وجود عفونت هاي بيمارستاني كه متأثر از دو عامل، يكي اقدامات تداخلي پزشكي و ديگري بهداشت بيمارستان است. در اين گونه اماكن نقش عوامل محيطي در ايجاد و انتقال عفونت ها بالاتر است زيرا محيط آلوده راه هاي گوناگون انتقال و عوامل بيماري زاي متعدد رافراهم مي نمايد.
آخرين برآوردهاي سازمان بين المللي كار (ILO) در جمعيت شاغلين به طور عام براي سال 2000 نشان مي دهد كه ساليانه 2 ميليون مرگ ناشي از كار رخ مي دهد (يعني روزانه بيش از 5000 مورد). براي هر حادثه منجر به مرگ بسته به نوع شغل 500 - 200 صدمه منجر به غيبت از كار اتفاق مي افتد به علاوه به ازاي هر مورد مرگ ناشي از بيماري هاي شغلي حدود 100 مورد بيماريهاي كه منجربه غيبت از كار مي شود، رخ مي دهد.
البته گزارش فوق اختصاصاً مربوط به مراكز بهداشتي درماني نيست ولي در نوع خود اشاراتي بر بيماري هاي شغلي، سرطان ها، حوادث در محيط كار و بيماري هاي مسري دارد.
طبق همين گزارش سرطان هاي شغلي بزرگترين عامل مرگ و مير در محيط هاي كار است كه باعث 640000 (34%) مرگ ناشي از كار مي شود و به دنبال آن بيماري هاي دستگاه گردش خون با 23%، حوادث با 19%، بيماري هاي مسري يا 17%، در رديف هاي بعدي قرار دارند.
آمار شفاف و واضحي در ارتباط با بيماري هاي شغلي ناشي از اشتغال در محيط هاي بهداشتي درماني در سطح كشور به علت نبود ساختار منسجم پايش و مراقبت خدمات تخصصي پايه بيمارستان موجود نيست.
مخاطرات عمده سلامت در بيمارستان ناشي از عدم اجراي مقررات بهداشتي، مواد زائد جامد(زباله)، فاضلاب، رختشويخانه بيمارستان، آب و مواد غذايي غير بهداشتي و عدم مراعات نظافت عمومي و عوامل زيان آور حرفه اي نظير عوامل فيزيكي، شيميايي، بيولوژيك، ارگونوميك و رواني و ... مي باشند كه كليه بيماران، ملاقات كنندگان، كاركنان و در نهايت جامعه را در معرض اين مخاطرات قرار مي دهد. هزينه ناشي از مواجهات با عوامل مخاطره آميز از نظر مالي، مرگ و مير و عوارض حاصله بسيار زياد است بطوري كه بر آورد مي شود 25% - 20% از بيماران بستري دچار عفونت بيمارستاني مي شوند كه هزينه اين بيماران 9/2 برابر ساير مخارج بيمارستان است. عفونت هاي بيمارستاني مسئول سالانه 20 هزار مرگ مستقيم و 60 هزار رگ به طور غير مستقيم هستند .
همان طور كه كار براي سلامت و احساس راحتي مفيد است در شرايطي نيز مي تواند بر سلامتي اثر سوء داشته باشد. در روند ارائه خدمات بهداشتي درماني در محيط بيمارستان بدليل نوع اشتغال و مواجهات مختلف محيطي و حرفه اي افراد در معرض حوادث و بيماري هاي متعدد قرار دارند، در نتيجه بيشتر از ديگران آسيب ديده و يا ممكن است بيمار شوند. از طرف ديگر وضعيت سلامت پرسنل نيز مي تواند بر كميت و كيفيت خدمات آنها نيز تأثير گذارد. افراد دچار اختلال سلامتي نه تنها بازده كمتري دارند بلكه علاوه بر به خطر انداختن خود ساير همكاران يا افراد جامعه را نيز در معرض خطر قرار مي دهند.
طبق آمار و اطلاعات سازمان هاي جهاني و بين المللي نظير NIOSH و WHO شايع ترين مشكلات گروه شاغلين در محيط هاي درماني و بهداشتي (بيمارستان) عوامل محيطي و حوادث و بيماري هائي نظير سوراخ شدگي توسط سوزن، اختلالات اسكلتي عضلاني، صدمات كمري، قطع اندام، له شدگي و شگستگي، تعرض توسط بيمار و اطرافيان، امكانات ضعيف الكتريكي و مكانيكي و عدم وجود وسايل حفاظتي مناسب در برابر مواجهات شغلي است. علاوه بر مواجهه با عوامل محيطي مواجهات شغلي متعدد پرسنل بيمارستاني با عوامل محيط كار قابل پيش بيني، شناسايي، اندازه گيري و كنترل بوده و به چهار گــروه عمده قابل تقسيم مي باشند.
الف- عوامل بيولوژيك : نظيرBac- TB-HCV-HIV-HBV و عفونت هاي بيمارستاني و غيره
ب - عوامل شيميايي نظير: عوامل ضد عفوني كننده، استريل كننده ها، عوامل آزمايشگاهي، داروها، عوامل و گازهاي بيهوش كننده، محرك ها و حساسيت زاها، سرطان زاها و زباله و غيره
ج- عوامل فيزيكي نظير: الكتريسيته، گرما، رطوبت محيط، اشعه، بهداشت فردي، آلاينده هاي داخلي و خارجي، صدا، روشنايي و غيره
د- عوامل ارگونومي و رواني نظير: موقعيت ها و شرايط ناجور، حركات تكراري، استفاده از نيرو به طور نامطلوب، عدم استراحت، شيفت كاري و غيره.
كاركنان بهداشتي- درماني با هزاران خطر بالقوه بهداشتي و ايمني روبرو هستند. در مقايسه با كل نيروي كار خصوصي (غيرنظامي)، كاركنان بيمارستان درصد بيشتري از ادعاي خسارت كاركنان را براي آسيب هاي اسكلتي- عضلاني، بيماريهاي عفوني و انگلي، درماتيت، هپاتيت، اختلالات رواني، بيماري هاي چشم، آنفلوآنزا و هپاتيت هاي سمّي دارند.
علاوه بر بيماران و مراجعين، پرسنلي كه وظيفه ارائه خدمت در اين اماكن را عهده دار مي باشند به دليل نوع كار عمدتاً در مواجهه مستقيم يا غير مستقيم اين عوامل قرار دارند كه بر روي سلامت آنها مؤثر است، و در اين بين گروه هائي هستند كه كمتر مورد توجه و محاسبه قرار مي گيرند، گروه هاي آموزشي نظير كارآموزان، كارورزان و گروه هاي آموزش پزشكي
مخاطرات واحد تصویربرداری پزشکی
· پرسنل این واحد بطور بالقوه در معرض تشعشع اشعه X و ايزوتوپ هاي راديواكتيو هستند. خطرات مي تواند حتي با نگهداري مناسب تجهيزات، ناشي از شيوه هاي نادرست كار (مثل نگهداري اطفال در زير تابش اشعه بدون وسايل حفاظت فردي مناسب) يا بيماريهاي عفوني انتقالي از بيماران باشد.
· تكنسين هاي راديولوژي ممكن است در معرض تماس با مواد شيميايي خطرناك باشند.
· غيراستاندارد بودن تجهيزات راديولوژي نیز خطرات زيادي برايكاركنان اين بخش‌ها دارد.
· از جمله مزاياي استفاده از تجهيزات جديد راديولوژي كه شامل سيستمراديولوژي كامپيوتري (سي آر) و سيستم انتقال و آرشيو تصاوير پزشكي (پاكس) می باشد، اين استكه ميزان اشعه وارده به بيمار را تا ميزان 30 درصد كاهش مي‌دهد.از ديگر مزاياي اين تجهيزات، كيفيت بالاي تصاوير با امكان تغيير، كنتراست و تصاوير است.
· تحقيقات در مورد زنان بارداري كه تحت انجام راديوگرافي قرار گرفته‌اند، نشان داده كه جنين اين افراد در مقايسه با زناني كه در دوران بارداري، راديوگرافي روي آنها انجام نشده، از شانس مساوي براي ابتلاي به سرطان در بدو تولد برخوردار هستند.
· علایم بیماری های ناشی از تابش اشعه شامل موارد ذیل می باشد که بسته به مقدار اشعه تابيده شده و محل اثر اشعه بسيار متغير و اغلب موقتي است. این علایم شامل موارد ذیل می باشد:
. تهوع، استفراغ و اسهال
. سردرد و خستگي
. كوتاهي نفس
. تندي ضربان قلب
. عفونت قارچي دهان
. خشكي دهان و از دست رفتن حس چشايي
. دشواري بلع
. تشديد بيماريهاي دندان يا لثه
. ريزش مو
. سرفه خشك
. التهاب قلب همراه درد قفسه سينه
. سوختگي
. التهاب يا ايجاد جوشگاه بر روي پوست
. تيرگي دايمي پوست
مخاطرات شغلی کارکنان
واحد تصویربرداری پزشکی (2)
. نقاط خونريزي زير پوستي در هر جاي بدن
. كم‌خوني
. ناتواني جنسي
· علت اصلی بیماری های ناشی از اشعه، آسيب دستگاه ايمني و بافت‌هاي سالم ناشي از اشعه است.
· از عوامل افزايش دهنده خطر در مورد اشعه‌درماني می توان به تغذيه نامطلوب و بيماريهاي تضعيف كننده مقاومت بدن اشاره کرد.
پیشگیری
قبل از اشعه‌درماني ناحيه سر و گردن ارزيابي كلي دهان و دندان جهت شناسايي بيماريهاي احتمالي دندان و لثه ضروري است.
استفاده از رژيم غذايي مناسب قبل از اشعه‌درماني تا در هنگام اشعه‌درماني وضعيت تغذيه‌اي در حد مطلوب باشد.
· اگر كار شما در نزديك محل اشعه‌تابي است، نكات ايمني را فرا گرفته و رعايت كنيد.
· در موارد اشعه‌درماني، بيشتر آثار جانبي يا عوارض همراه آن، پس از قطع اشعه‌درماني به تدريج برطرف مي‌گردند.
در موارد قرارگيري اتفاقي در معرض اشعه‌تابي اگر اشعه‌تابي آن قدر شديد نباشد كه منجر به مرگ فوري گردد، عوارض آن ممكن است سال‌ها باقي بماند.
عوارض احتمالي
. استعداد ابتلا به عفونت‌ها در اثر كاهش مقاومت بدن،
. عقيمي يا نقايص توليد مثلي ممكن است رخ دهد.
. افزايش استعداد ابتلا به سرطان‌ها به خصوص سرطان‌هاي مغز استخوان يا لوسمي
. در موارد اشعه‌درماني، ساير عوارض بستگي به ناحيه تحت اشعه‌تابي دارد.
. با پيدايش تجهيزات اشعه‌تابي مدرن احتمال عوارض وخيم بسيار كم شده است.
درمان
. بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش هموگلوبين، شمارش پلاكت‌ها و گلبول‌هاي سفيد خون، راديوگرافي ناحيه تحت اشعه‌درماني و شناسايي و اندازه‌گيري ميزان تماس با اشعه‌ها باشد.
. اهداف درماني عبارتند از كنترل علايم و پيشگيري از عفونت‌ها
. در طي اشعه‌درماني، كاركنان پزشكي را دائماً از حال عمومي خود مطلع سازيد. گاهي ممكن است درمان جهت بهتر شدن حال عمومي شما تعديل شده يا به طور موقت قطع گردد.
. چنانچه دچار ريزش مو شديد، تا رويش مجدد موها از كلاه‌گيس استفاده كنيد.
. پس از اشعه‌درماني تا زماني كه اجازه بچه‌دار شدن از سوي پزشك صادر نشده است از روش‌هاي ضدبارداري مؤثر جهت جلوگيري از بارداري استفاده كنيد.
. روان‌درماني يا مشاوره با متخصص مربوطه جهت كاهش استرس اشعه‌درماني ممكن است سودمند باشد.
. پيوند مغز استخوان در موارد مواجهه شديد با اشعه‌ها ممكن است توصيه گردد.
داروها
. داروهاي ضد تهوع
. مسكن‌ها
. تزريق خون جهت كم‌خوني
. آنتي‌بيوتيك‌ها جهت مقابله با عفونت‌ها
. داروهاي ضد اسهال
. داروهاي خواب‌آور در صورت بروز مشكلات خواب
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
تا حدي كه توان جسمي شما اجازه مي‌دهد به فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي طبيعي خود ادامه دهيد. در حين فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماريها بطور مكرر استراحت كنيد.
رژيم غذايي
از يك رژيم غذايي متعادل استفاده كنيد.
اگر مشكل بلع داشته باشيد ممكن است
به طور موقت لازم باشد تا از رژيم مايعات يا
غذاهاي نرم شده توسط مخلوط‌كن استفاده نماييد.
تغذيه وريدي با استفاده از يك لوله معده كوچك جهت تغذيه، نيز روش‌هاي ديگري هستند كه مي‌توان از آنها تا برقراري مجدد تغذيه طبيعي سود جست.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
- اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان به طور اتفاقي در معرض تابش اشعه قرار گرفته باشيد.
- اگر احساس ناخوشي در طي اشعه‌درماني به خصوص اگرعلايم غير منتظره وجود داشته باشد.
- بروز علايم عفونت، نظير تب و لرز، درد عضلاني، سردرد و منگي در طي اشعه‌درماني يا پس از آن يا پس از قرارگيري اتفاقي در معرض اشعه‌تابي.
- اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي تجويزي ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند.
مخاطرات شغلی محیطی(بهداشت محیط وزباله های بیمارستانی)
_12601.png)
بررسي شاخص هاي سلامت در بيمارستان نشان مي دهد كه ميانگيـــن وضعيت بهداشت محيط اكثر بيمارستان ها با شاخص هاي تعريف شده و بررسيهاي انجام گرفته حدود 70% از 100% مطلوبيت مي باشد.
در اين ميان شاخص آب از وضعيت بهتري (حدود 98%) برخوردار است ، ميانگين درجه مطلوبيت وضع بهداشتي زباله در كليه بيمارستان ها 8/71% مي باشد. از عوامل نگران كننده وضعيت رختشويخانه بيمارستانهاست كه از نظر سلامت و انتشار عفونت اهميت زيادي دارد. متاسفانه درحال حاضر ميانگين درجه مطلوبيت رختشويخانه بيمارستانها حدود 73% است.
از نكات قابل تأمل توليد روزانه 300 تن زباله توسط بيمارستان ها است كه 80% آن شامل پسماندهاي عمومي (مشابه خانگي)، حداكثر 15% پسماند خطرناك (عفوني و پاتولوژيك)، 3% پسماند مواد شيميايي و دارويي، 1% اجسام برنده و نوك تيز و كمتر از 1% ساير پسماندهاي ويژه ( شامل پرتوساز، ترمومترهاي شكسته و ...) است. با در نظر گرفتن توليد 45000 تن زباله شهري عدم مديريت پسماندهاي بيمارستاني باعث عفوني شدن كل زباله هاي توليدي خواهد شد كه تهديدي جدي عليه سلامت پرسنل، بيماران و كل افراد جامعه خواهد بود.
اين در حالي است كه تركيبات بالقوه خطرناك در پساب بيمارستاني از جمله عوامل بيماريزا ( ميكروبي، شيميايي، داروها، ايزوتوپ هاي پرتوساز و...) به همراه توليد فاضلاب با حجم60 هزار متر مكعب يعني حدود 600 ليتــر به ازاي هر تخت بيمارستاني از مخاطرات جدي سلامت اين مكان ها است. نكته قابل توجه اينكه يكي از منابع عمده تأمين آب مشروب، منابع آب هاي زيرزميني است و فاضلاب بعنوان يك منبع بالقوه آلودگي منابع آب زيرزميني مطرح است.
متاسفانه وضعيت فعلي دفع فاضلاب به روش مطلوب در بيمارستان هاي كشور 65% مي باشد.
_12597.png)
_12598.png)
_12599.png)
_12600.png)
