مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی شهدای تجریش

پیشگیری، علایم و درمان سرطان پوست/ بررسی منظم و دوره ای پوست خود را جدی بگیرید

عضو هیئت علمی دانشگاه سرطان پوست را یکی از سرطانهای شایع در انسان عنوان کرد  و گفت: تیپ پوستی و مواجهه با  اشعه UV مهمترین عوامل خطر در ابتلا به این نوع سرطان هستند.

دکتر فهیمه عبداللهی مجد متخصص پوست و مو و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی پوست را یکی از اندامهای بزرگ بدن برشمرد که نقش های مختلفی برعهده دارد و حفاظت در برابر عوارض نور خورشید یا اشعه UVیکی از این نقشهاست.

 انواع سرطان پوست

این دانشیار دانشگاه سرطان پوست را یکی از شایعترین سرطانها در انسان ذکر کرد که بر اثر  رشد غیر طبیعی سلولهای پوست ایجاد می شود  و گفت: سرطان سلول پایه ای یا BCC، سرطان سلول سنگفرشی یا SCC و ملانوم سه نوع اصلی سرطان پوست هستند و شایعترین آنها سرطان سلول پایه ای است.

 عوامل خطر در ایجاد سرطان پوست

دکتر عبداللهی مجد تیپ پوستی و فاکتورهای محیطی نظیر اشعه UV را مهمترین فاکتورهای ابتلا به سرطان پوست ذکر کرد  و گفت: پوست انسانها از نظر مشخصات و رنگ به شش تیپ تقسیم می شود .

 به گفته وی تیپ پوستی یک  بسیار روشن و رنگ پریده با چشم های روشن آبی یا سبز و موهای قرمز و کک و مک زیاد هستند و سریع دچار افتاب سوختگی می شوند. در حالی که هر چه به سمت تیپ پوستی شش می رویم پوست این افراد  تیره تر می شود و تیپ شش دارای تیره ترین پوست هستند و احتمال آفتاب سوختگی در آنها کمتر است .

 این دانشیار دانشگاه تیپ پوستی افراد را یکی از عوامل بسیار مهم در افزایش ریسک بروزسرطان پوست برشمرد  و افراد دارای پوست خیلی روشن و موهای قرمز را برای ابتلا به سرطان پوست مستعدتر عنوان کرد.

 دکتر عبداللهی مجد  از دیگر عوامل مهم در بروز سرطان پوست به اشعه ماورای بنفش یا UVاشاره کرد که علاوه بر  خورشید از لامپ های خورشیدی و دستگاههای مورد استفاده در برنزه کردن پوست نیز ساطع می شود.

 وی مدت زمان مواجهه با اشعه UV یا آفتاب سوختگی های مکرر به ویژه در سنین کودکی و زندگی در مناطقی که شدت اشعه UVدر آنجا زیاد است را در افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست در بزرگسالی موثر دانست.

 به گفته این متخصص پوست برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی، مواجهه با بعضی مواد شیمیایی(ارسنیک)، مواجهه با اشعهX   و اشعه یونیزان یا رادیوتراپی،  استعمال دخانیات و سیگار، برخی سندرم ها و بیماریهای ژنتیکی از دیگر عوامل موثر در بروز برخی از سرطان های پوستی است.

همچنین یادآور شد که نقص سیستم ایمنی ( به دنبال مصرف داروها، ابتلا به بیماری هایی نظیر HIV، پیوند عضو)، سابقه خانوادگی سرطان پوست یا سایر ارگانها نیز فرد را بیشتر مستعد ابتلا  به  سرطان پوست می کند.

 علایم و نشانه های بیماری

این متخصص پوست و مو با تاکید بر توجه به تغییرات و ضایعات جدید پوستی به افراد توصیه کرد : درصورت مشاهده ضایعه پوستی جدید با رشد سریع و غیر معمول، زخمی که بهبودی آن بیش ازدو تا سه هفته طول کشیده ، تغییرات خال(ظاهر غیرطبیعی، عدم تقارن و نامنظم شدن حاشیه، تغییرات رنگ، رشد سریع)، حتما برای بررسی بیشتر به متخصص پوست مراجعه کنند.

 به گفته وی وجود لکه های تیره بر روی پوست کف دست یا کف پا ، خطوط تیره روی ناخن ها یا داخل مخاط دهان و ناحیه تناسلی ، برجستگی های جدید بر روی پوست و مخاط با رشد سریع بدون یا همراه با درد نیز حتما باید توسط متخصص پوست  مورد  بررسی قرار گیرند.

 دکتر فهیمه عبداللهی مجد خاطرنشان کرد: همه تغییرات پوستی و علایم  مذکور صرفا نشان دهنده ابتلا به سرطان پوست نیستند اما باید علت آنها توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد .

 تشخیص/ باور غلط افراد در مورد بیوپسی پوست

این عضو هیئت علمی دانشگاه درخصوص روشهای تشخیصی گفت:  تشخیص بیماری ابتدا براساس معاینه بالینی توسط متخصص پوست صورت می‌گیرد و  درصورت وجود ضایعه مشکوک،انجام  بیوپسی توصیه می شود.

 به گفته وی اخیرا روش‌هایی نظیر درموسکوپی برای کمک به تشخیص ضایعات مشکوک به کار گرفته می شود اما درنهایت برای تشخیص ماهیت هر ضایعه پوستی مشکوک باید از بیوپسی پوست استفاده شود.

 دکتر عبداللهی مجد با اشاره به  باورهای غلط  درخصوص بیوپسی گفت: برخی تصور می کنند بیوپسی باعث گسترش ضایعه پوستی یا سرطانی شدن آن می شود ، درحالی که بیوپسی نیز مثل آزمایش خون، سونوگرافی و یا سی تی اسکن صرفا یک روش تشخیصی است و باعث سرطانی شدن ضایعه پوستی نمی شود و به پزشک برای تایید یا تشخیص ماهیت یک ضایعه مشکوک کمک می کند.

 عوامل موثر در پیشگیری از سرطان پوست

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به نقش اشعه ماورای بنفش در ایجاد سرطان های سلول پایه ای و سلول سنگفرشی و ملانوم ، محافظت در برابر این اشعه را یکی از عوامل موثر در جلوگیری از بروز سرطان پوست عنوان کرد.

 وی استفاده از ضدافتاب مناسب در هنگام خروج از منزل را برای کاهش عوارض این اشعه ضروری دانست و تاکید کرد که ضدآفتاب باید متناسب با پوست فرد(خشک، چرب، معمولی و حساس) انتخاب شود و از SPFبالای ۳۰ برخوردار باشد .

 دکتر عبداللهی مجد در ادامه بر لزوم تجدید ضدآفتاب هر دو ساعت یکبار هنگام حضور در بیرون منزل و تماس با اشعه نور خورشید یا درصورت تعریق زیاد، پس از وضو گرفتن و یا شنا تاکید کرد.

 به گفته این متخصص پوست با توجه به این که اشعه فرابنفش خورشید در روزهای ابری نیز به زمین می تابد افراد همیشه باید هنگام خروج از منزل از ضدآفتاب مناسب استفاده کنند؛ ضدافتابی که پوست را در برابر اشعه های UVAو UVB  محافظت کند.

 وی توصیه کرد: افراد در ایام تابستان در ساعات ۱۰ صبح تا ۴ عصر که شدت نور آفتاب بیشترین شدت را داراست از قرار گرفتن در معرض آفتاب پرهیز کنند. در زمستان وهوای برفی یا در مجاورت آب دریا نیز با توجه به بازتابش نورخورشید حتما از ضدآفتاب استفاده کنند.

 این دانشیار دانشگاه مصرف برخی داروها (آنتی بیوتیک هایی نظیر تتراسایکلین ها یا برخی داروهای فشارخون یا داروهای قلبی) را باعث حساس شدن پوست به نور دانست و درصورت استعمال داروهای مذکور به افراد توصیه کرد که هنگام خروج از منزل حتما از ضدآفتاب مناسب و لباس پوشیده استفاده کنند.

 دکتر عبداللهی مجد به افراد دارای پوست های روشن یا حساس تاکید کرد با استفاده از پیراهن و شلوار بلند و کلاه آفتابی لبه دار و عینک آفتابی هنگام خروج از منزل پوشش مناسبی برای پوست خود ایجاد کنند.

 پوست خود را به صورت  منظم و دوره ای بررسی کنید

به گفته این دانشیار دانشگاه کسانی که مبتلا به نقص سیستم ایمنی هستند، افرادی که رادیوتراپی شدند و یا مبتلایان به  زخم های مزمن پوست و مخاط  باید به طور مرتب توسط متخصص پوست مورد معاینه و بررسی قرار گیرند تا درصورت بروز عوارض پوستی سریعا تخشیص داده شود.

 معاینه منظم و دوره ای پوست به خصوص خال ها و کنترل تغییرات آنها از دیگر توصیه های این متخصص پوست است که افراد برای این منظور می توانند در فواصل زمانی مختلف از خالها عکس گرفته و عکس ها را مقایسه کنند . همچنین برای بررسی نواحی که در دیدشان نیستند نظیر بین انگشتان دست و پا، کشاله ران، کف پا و دست، پشت زانوها و پشت سرو گردن افراد می توانند از آینه یا یکی از اعضای خانواده کمک بگیرند.

 درمان:

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این که برخی سرطانهای پوست نظیر‌سلول پایه ای یا BCCمعمولا محدود به پوست هستند گفت: این سرطانها باعث زخمهای پوستی شده اما ارگانهای داخلی را درگیر نمی کنند ‌و بعد از جراحی مناسب درمان می شوند.

 به گفته وی سرطان سلولهای سنگفرشی یا scc و ملانوم خطرناک هستند و درصورت تشخیص دیرهنگام می توانند حتی منجر به مرگ بیمار شوند.

  دکتر فهیمه عبداللهی مجد توجه به این که تشخیص زودرس و درمان به موقع سرطان پوست باعث افزایش بقای بیمار می شود توصیه کرد درصورت وجود ضایعه پوستی مشکوک و یا علایم ذکر شده حتما سریعا به متخصص پوست مراجعه کنند زیرا تشخیص سریع می تواند باعث‌ درمان بهتر و کاهش عوارض و خطرات شود.

  به گفته وی درمان اصلی در سرطانهای پوستی جراحی و ‌برداشتن کامل ضایعه سرطانی است و پس از آن ‌براساس نوع سرطان‌ روش‌های درمانی کمکی مورد استفاده قرار می گیرد .

وی یادآور شد:  در ملانوم بسته به مرحله بیماری ممکن است از کموتراپی نیز استفاده  شود اما  درbccجراحی کامل ضایعه کفایت می ‌کند و فرد باید به صورت دوره ای توسط متخصص پوست از نظر عود سرطان‌ در محل جراحی یا سایر نقاط بدن مورد بررسی قرار گیرد.

  این دانشیار دانشگاه درمان اصلی در سرطان  sccو ملانوم را جراحی و برداشتن ضایعه سرطانی و سپس استفاده از درمان‌های کمکی نظیر کموتراپی برشمرد و افزود: گاهی با توجه به سن‌ بالای فرد و داشتن بیماری‌های زمینه ای امکان جراحی وجود ندارد و ‌از رادیوتراپی ‌و شیمی ‌درمانی برای بیمار استفاده می شود.

  دکتر فهیمه عبداللهی مجد در خاتمه سخنان خود مهمترین راه  پیشگیری از سرطانهای پوست را  حفاظت در برابر نور آفتاب عنوان کرد وبر استفاده از ضد آفتاب مناسب، کلاه لبه دار، ‌پوشیدن دستکش، استفاده از لباس و شلوار بلند، معاینه دوره ای کل پوست بدن، توجه به تغییرات خالها  و درصورت وجود ضایعه مشکوک مراجعه به متخصص پوست برای پیشگیری از بروز این بیماری تاکید کرد.